Is Amsterdam klaar voor het voetballandschap van de toekomst?

Wethouder Sofyan Mbarki: ‘Bijna alle sportverenigingen bestaan vanwege de vele vrijwilligers. Overal zie ik hoe krachtig zij zijn’

Zaterdag en zondag zijn de mooiste dagen van de week. Op maandag tot en met vrijdag zitten de sportparken vaak overvol met enthousiaste (jonge) voetballers die komen trainen bij hun vereniging. Dat klinkt positief. Maar dat brengt ook zorgen met zich mee. Over accommodaties, externe (louche) partijen die de laatste jaren willen meeliften op het voetbal succes wat Nederland als voetballand ooit zo krachtig heeft gemaakt en verenigingen die het – mede daardoor – soms niet meer kunnen bolwerken. Hoe werkt Amsterdam aan een oplossing?

De Gemeente Amsterdam en de Amsterdamse voetbalverenigingen kwamen op de warmste dag van het jaar, dinsdag 1 juli, bij AFC in Amsterdam Oud-Zuid bijeen om met elkaar te praten over de Voetbalagenda. Wat heeft het tot nu opgeleverd en hoe zien de komende jaren eruit? En wat waren de concrete resultaten over het seizoen 2024-2025?

Drive

Sofyan Mbarki, onder andere Wethouder voor Economische Zaken, Sport en MBO trapte in het snikhete clubgebouw van AFC af met dikke pluim aan alle (vrijwillige!) zestig clubvoorzitters en andere aanwezige vereniging vertegenwoordigers. Mbarki: ,,Ik had wel verwachtingen, maar dit overtrof alle verwachtingen.” De Wethouder stak van wal met een welgemeend compliment aan allen die de Voetbalagenda hebben omarmt en samen tot successen komen: ,,Twee en half jaar geleden zijn we met elkaar begonnen met een iets kleiner aantal, dat gaf toen al wel te kennen dat er echt iets aan de hand was. Ik gaf dinsdagavond, officieel de eerste dag van het nieuwe voetbalseizoen 2025-2026, een bemoedigende schouderklop aan al die aanwezige voorzitters. Ik heb sommigen pas voor het eerst gezien en ontmoet, maar wel allemaal met een bepaalde drive. Men voelt inmiddels aan dat de Amsterdamse Voetbalagenda hun vereniging ook écht allemaal vooruit helpt. Wat ik zie en zag, is dat verenigingen niet alleen hier naartoe zijn gekomen in het belang van hun eigen vereniging, maar ook het voetbal belang in Amsterdam voorop stellen.”

Resultaten

De groep aanwezigen werden – na de eerste gezamenlijke sessie met Wethouder Mbarki – opgesplitst en met twee aparte sessies (Financiële benchmark & Opleidingsaanbod) werd de avond vervolgd. Een goed moment om ook te kijken naar de resultaten die zijn behaald. Afgelopen weekend werd de eerste meiden-hub (bij asv De Dijk, red.) officieel opgericht. Verder zijn er afgelopen seizoen lokale samenwerkingen ontstaan, de precariobelasting is teruggedraaid (precariobelasting is een belasting die gemeenten heffen, denk hierbij aan terrassen met stoelen, tafels en banken, maar ook aan windschermen, parasols, zonneschermen, luifels, plantenbakken of standplaatsen, red.) duurzaamheidstrajecten zijn afgerond, partnerschappen opgezet met Deloitte, Hera United en Het Amsterdamsche Voetbal. Ook zijn er 61 voetbalscholen gereguleerd, 176 jeugdtrainers opgeleid, een ROC trainersopleiding opgezet, twaalf verenigingen hebben meegedaan aan een pilot Online Penningmeester, zijn er negen professionals geplaatst bij verenigingen en als klapstuk krijgt het meidenvoetbal een enorme financiële injectie: 2.4 miljoen tot 2028. Reden om de handen in de lucht te steken en achterover te leunen?

Voetbalinfrastructuur versterken

Mbarki: ,,Dit was écht een unieke avond. Het was 36 graden toen we dinsdagavond aftrapten met elkaar, genoeg drempels om deze bijeenkomst over te slaan. Ik heb dit niet eerder meegemaakt. Dit zegt ook heel wat. We staan mijns inziens op een kantelpunt. We hebben goed geagendeerd wat het probleem is en we laten zien wat er moet gebeuren, zoals het reguleren van voetbalscholen. Maar ook in samenwerking met KNVB en Ajax het trainersaanbod vergroten, dat is opnieuw de insteek voor komend jaar. We zijn met elkaar de voetbalinfrastructuur aan het verstevigen, dat is heel erg nodig. De start van de meiden-hub is belangrijk, dat gaat we de komende jaren uitrollen over de andere stadsdelen. Daarvoor is geld vrijgemaakt. De ROC-opleiding is concreet geworden. Toen ik aantrad ging ik in mijn hoofd na hoeveel voetbalverenigingen we ooit hadden in Amsterdam. Als geboren Amsterdammer voelde ik wel aan dat het er veel meer waren dan het huidige aantal, dat laten de lege plekken in de stad ook wel zien. We hadden er rond de 80, dat zijn inmiddels rond de 50 geworden.”

Krachtig

Inmiddels zijn twee voetbalverenigingen de halt toegedaan door de Gemeente Amsterdam. Een stevig signaal dat noodzakelijk bleek: ,,Als we niet hadden ingegrepen in zijn algemeenheid, dan was er echt iets gebeurd. Iedereen heeft kunnen zien en lezen dat we gestopt zijn met twee verenigingen die niet meer vitaal waren op termijn. Wat ook weer betekent dat een andere vereniging, soms letterlijk om de hoek weer kan groeien én op een gezonde manier. We hebben aardig wat dingen gedaan het afgelopen jaar. We zijn letterlijk het veld opgegaan om voetbalscholen in kaart te brengen. Dat was de eerste stap. We zijn in kaart gaan brengen wat en waar iets gebeurd in Amsterdam. Ik durf te stellen dat we bijna alle verenigingen wel hebben gehad. Ik bezoek zelf wekelijks een voetbalvereniging, ik probeer dan ook tegelijk een heldenspeld uit te reiken. Dat is namelijk ook de essentie, het gaat om al die vrijwilligers. Bijna alle sportverenigingen bestaan vanwege de vele vrijwilligers. Overal zie ik hoe krachtig zij zijn. Ook al die voorzitters die aanwezig zijn bij de overleggen in kleine en grotere bijeenkomsten. Ze moeten soms vechten tegen een partij, de commerciële voetbal concurrent, waar je niet tegen kunt vechten. Verenigingen moeten het doen met vrijwel niets en anderen verdienen hun geld op de velden. Probeer daar maar eens tegenop te boksen…..”

Er waren dinsdagavond ruim 60 vertegenwoordigers aanwezig. Bij een eerdere bijeenkomst waren nog acht voetbalschoolhouders aanwezig en voorzitters van verenigingen hadden de overhand. Terwijl Amsterdam op dat moment ruim 80(!) voetbalscholen had. Heel veel zijn gaan duiken en doen dat feitelijk nog steeds. Mbarki: ,,We blijven ze opzoeken. We willen dat ze een eerlijk bedrag betalen voor de velden en als ze zich niet houden aan de afspraken, dan gewoon weggaan. We zien en horen nu al, daar heb ik contact over met andere Gemeenten, dat er een overloop is naar andere omliggende Gemeenten. Ze weten dat wij in Amsterdam strikt zijn en we leven de afspraken ook na, anders sanctioneren we.”

Meer doen

Amsterdam wil graag weer terug naar het oude verenigingsmodel. Mbarki: ,,Daarbij zeg ik niet dat je vrijwilligers of trainers-coach niet hoeft of kunt betalen. De potentie is er om dit via de verenigingskas te doen. Verenigingen kunnen veel meer doen als dat gedacht wordt, als we maar met elkaar zorgen dat de vereniging gezond is. Dat betekent goede Governance. Niet alleen een bestuur, maar ook een kas- of rekencommissie. Dat er regelmatig een ALV plaatsvindt, dat je naar je leden toe transparant bent.”

Sponsoring

Vitaliteit lijkt een sleutelwoord in het hier en nu, maar ook voor de komend jaren. Amsterdam moet sterker worden, weerbaarder maar kan niet zonder steun van het bedrijfsleven om de sport de waarde te laten behouden voor de stad: ,,Ik ben ook Wethouder economische zaken, mijn lobby voor sponsoring is allang begonnen. Ik krijg dan ook vaak teruggekoppeld: waar stap ik in? Ik geef ze daarin wel eens gelijk. Soms moet je als partij, partner of bedrijf even wachten. Je moet instappen bij een vereniging die vitaal is. Waarvan je weet dat het geld wat je erin steekt, maar ook waar je naam aan verbindt, dat het goed gaat. Je ziet bij een voetbalclub als AFC dat het kan. Omdat bedrijven, die zich committeren, weten waaraan ze zich committeren. Los van de poppetjes die er op dat moment zijn, dat de vereniging altijd zal blijven bestaan. Bij sommige verenigingen hangt het nog te veel af van het individu; op het moment dat hij of zij wegvalt, dan valt alles weg. Dat zijn kwetsbare posities.”

Accommodaties

De KNVB deed eerder deze week een dringende oproep aan de Tweede Kamer: grijp nu in om onze sportaccommodaties te redden. Mbarki: ,,Ook bij ons is er een grote zorg. Het was al een zorg en het vorige kabinet heeft niet veel gedaan, behalve dingen stuk gemaakt en de BOSA regeling afgebouwd. Daarvoor zag ik het probleem al. Ik ben het helemaal met de KNVB eens. We zijn voornemens ook met een aantal andere gemeenten hierin samen op te trekken, maar vooral al eerder bij de politiek aan te kloppen, voordat ze straks campagne gaan voeren. ‘Zet de vereniging centraal!’ We moeten ervoor zorgen dat clubgebouwen uit de jaren ’60 en ’70 gerenoveerd kunnen worden, of sloop en nieuwbouw. Die uitdaging blijft. We hebben hierbij Het Rijk nodig. En dan gaan we als gemeente ook kijken wat we zelf nog extra kunnen doen. Dus ja, ik steun de oproep van de KNVB volledig.”

Mbarki vervolgt: ,,We zijn als gemeente nu bezig met de zogenaamde software, namelijk stabiele verenigingen met goede vrijwilligers, de negatieve kanten van de commerciële voetbalscholen scheiden en de vereniging weer als basis. De hardware doen we via de velden. Maar we voelen wel degelijk de verantwoordelijkheid naar de clubgebouwen. Als die niet op orde zijn, dan wordt het onmogelijk om er iets van te maken voor een sterk bestuur. De clubgebouwen zijn in principe van de vereniging zelf, zij zijn de eigenaar of het is eigendom. De velden zijn van de gemeente, dat is feitelijk onze eerste taak. We hebben wel altijd de 1/3 regeling gehad bij een verbouwing of vernieuwing. Daarnaast was er een landelijke regeling, de BOSA, die nu is afgebouwd. Verder is er een mogelijkheid tot een lening, waarbij de gemeente een waarborg geeft. Er is een fonds, waarin een garantie deel zit. Maar dit kan alleen bij gezonde verenigingen. Dat betekent aan de voorkant goede afspraken maken met elkaar. Dat hebben we altijd gedaan. Ik voorzie een slagveld de komende jaren, als het kabinet niet over de brug komt. We hebben middelen nodig om het voetbal te versterken, al kijken we ook sport breed.”

Ambitie

Kijkt Amsterdam alleen naar het voetbal of leren we met elkaar ook van andere sporten? ,,Sommige sporten hebben het anders georganiseerd. De voetbal lobby is nooit echt sterk geweest. Voetbalclubs waren vooral met zichzelf bezig, Er was geen één verhaal naar buiten. Nu proberen we een gezamenlijk verhaal te maken. Met elkaar te kijken welke uitdagingen we allemaal voelen en daar ook allemaal, samen, mee aan de slag gaan. De KNVB, de Gemeente Amsterdam, Ajax en alle voetbalverenigingen in onze stad. We hebben in tweeënhalf jaar mooie stappen gemaakt, maar we zijn er nog niet. Als het mij gegeven is, ga ik hierna nog een periode door. Mijn ambitie voor Amsterdam, we zijn hier nu bij AFC, dat de kracht van deze vereniging ook terug gaan zien in Nieuw-West, Zuidoost en Noord. Het begint met wat we gezamenlijk voor elkaar kunnen krijgen.” 

‘Niemand weet alles, maar iedereen weet iets.’

Tekst: Harold van Ineveld